Sam zdecyduj, ile masz lat

„Dlaczego proces starzenia jest nieunikniony?” - to jedno z najbardziej nurtujących pytań stawianych przez naukę, ale też zapewne przez niejednego z nas. Gdy jesteśmy młodzi, nie do końca zdajemy sobie z tego sprawę, ale z biegiem lat sami przekonujemy się o nieuchronności zmian zachodzących w organizmie. Na rynku pojawiają się coraz to nowsze środki oraz sposoby na utrzymanie młodości. Często sięgamy po nie, nie zdając sobie sprawy, co tak naprawdę dzieje się z naszym ciałem. Zrozumienie podstaw zmian wywołanych starzeniem jest warunkiem koniecznym, aby im przeciwdziałać.

Przyczyny starzenia się

Istnieje wiele hipotez i teorii starających się wyjaśnić przyczyny starzenia się człowieka. Jedną z nich jest teoria błędu genetycznego, zakładająca, że obumieranie pojedynczych komórek spowodowane jest niewłaściwym przekazywaniem informacji genetycznej podczas podziałów komórkowych. Teoria enzymatyczna odnosi się do błędnej syntezy enzymów, a także neuroprzekaźników, obecnych w mózgu człowieka.

Biologicznego podłoża procesu starzenia szukali także twórcy teorii wolnych rodników. Mówi ona o wpływie reaktywnych rodników, szczególnie OH˙, pochodzących z wszechobecnej wody. Powstawanie rodników zachodzi głównie w wyniku przemian metabolicznych z udziałem tlenu, procesów enzymatycznych, fagocytozy oraz wątrobowej hydroksylacji. Ich szkodliwe działanie przejawia się między innymi w niszczeniu materiału genetycznego. Rodniki wykazują działanie genotoksyczne, działają kancerogennie, wywołują miażdżycę, utleniają NNKT (nienasycone kwasy tłuszczowe), ponadto uszkadzają kolagen i elastynę, odpowiedzialne za elastyczność i wytrzymałość skóry.

Teoria immunologiczna natomiast tłumaczy starzenie się jako konsekwencję obniżenia sprawności funkcjonowania układu odpornościowego. Nie jest on w stanie chronić organizmu przed wirusami, grzybami, bakteriami, których aktywność może prowadzić do śmierci.

Ostatnim z najpowszechniejszych wyjaśnień jest teoria zaprogramowanej śmierci (apoptozy), rozwinięta po odkryciu genu p35, nazywanego ,,genem śmierci’’. Uczestniczy on w eliminacji komórek chorobowo zmienionych, tak więc zablokowanie jego działania zapewniłoby nieśmiertelność komórek, a przez to młodość mimo upływającego czasu.

Starzenie się skóry

Często słyszy się stwierdzenie „masz tyle lat na ile wyglądasz”. Zmiany naszej skóry są pierwszymi zauważalnymi skutkami przemijającego czasu. Każda skóra jest inna, charakteryzuje się innymi właściwościami, często uzależnionymi od danej osoby. Pomimo tych różnic, skóra każdego człowieka jest taka sama pod względem funkcjonalnym. Jest ona organem odzwierciedlającym nasz stan, wiek, świadczy o naszym samopoczuciu, czasami odzwierciedla nasze emocje. Zawiera w sobie informację na temat naszego trybu życia, tego jak się odżywiamy i w jakim stopniu o siebie dbamy. Stanowi jakby mapę naszego życia, odzwierciedla nie tylko działania na jej korzyść, ale także te, które jej szkodzą, jak np. nadmierne korzystanie z solarium.

Z biegiem czasu skóra ulega modyfikacjom, poczynając od delikatnej skóry niemowlęcia do idealnie działającego i niezwykle odpornego mechanizmu, jakim staje się w wieku 20-30 lat. Starzenie się skóry jest stopniowym, postępującym i nieodwracalnym zmniejszaniem zdolności organizmu do utrzymania homeostazy, czyli równowagi wewnętrznego środowiska organizmu w odpowiedzi na czynniki środowiska zewnętrznego.

Ogrom pracy i wysiłku lekarzy oraz naukowców został poświęcony poszukiwaniu sposobu na niwelowanie oznak mijających lat. Spektakularny postęp techniki i medycyny doprowadził do powiększenia puli oferowanych środków poprawiających stan skóry. Dzięki temu, obecnie dostępnych jest wiele sposobów działania przeciwstarzeniowego. Niestety wszystkie zabiegi oferowane przez specjalistów, pomimo tego, że są coraz to bardziej doskonałe, dają nadzieję ludziom na jedynie chwilowe zatrzymanie młodości.

Jak dotychczas największym wkładem w walkę z oznakami starzenia się skóry było odkrycie kwasu hialuronowego. Kwas ten zaliczany jest do mukopolisacharydów (potrafią wiązać wodę) i występuje naturalnie w organizmie. Ma on bardzo duży wpływ na wygląd skóry, niestety jest tracony z wiekiem, zmniejsza się też jego masa cząsteczkowa, przez co spada nawilżenie skóry i obniża się jej jędrność. Hialuronidaza jest enzymem katalizującym częściową hydrolizę, czyli rozpad tego kwasu, prowadząc do wzmożonej przepuszczalności naczyń kapilarnych. Skutkuje to powstawaniem bruzd czy siniaków i postępującego z upływem czasu procesu wysuszania i zwiotczenia skóry, w wyniku czego tworzą się zmarszczki. Uzupełniania niedoborów tego kwasu w organizmie można dokonać stosując zarówno metody nieinwazyjne (stosowanie kremów zawierających kwas bądź suplementacja odpowiednimi preparatami), jak i metody inwazyjne (iniekcja kwasu do skóry).

Choroby i zmiany wywoływane przez starzenie się

Oprócz oznak widocznych na skórze, pojawiających się z upływem lat, zaobserwować możemy zmiany wewnątrz naszego organizmu. Uniwersalnymi cechami korelującymi z wiekiem są: upośledzenie gojenia ran, słaba odporność, upośledzenie słuchu i wzroku, osteoporoza, sarkopenia (związany z wiekiem zanik mięśni szkieletowych). Wraz z wiekiem wzrasta także częstotliwość zapadania na tzw. choroby wieku podeszłego. Występowanie tych chorób związane jest z tworzeniem się chronicznego stanu zapalnego organizmu. Ten ostatni powstaje natomiast w następstwie gromadzenia się wewnątrz organizmu uszkodzonych komórek. Bardzo ważne jest, aby uzmysłowić sobie, że u podstaw tego wszystkiego leżą zmiany zachodzące w pojedynczej komórce. W związku z tym prawdziwe staje się stwierdzenie: „starzejemy się, bo starzeją się nasze komórki”. Istnieją dwa typy starzenia komórkowego: starzenie replikacyjne oraz przyspieszone. Pomimo odmienności mechanizmów, według których zachodzą, ich skutkiem jest akumulacja starych komórek. Wokół siebie wytwarzają one specyficzne mikrośrodowisko, które wpływa na komórki sąsiadujące. W związku z tym uszkodzeniom ulegają także całe tkanki czy narządy.

Największe skutki destrukcyjnych zmian komórkowych obserwuje się w układzie nerwowym. Wspomniane wcześniej choroby wieku podeszłego to przede wszystkim: choroba Parkinsona, związana z upośledzeniem działania układu dopaminergicznego, a także choroba Alzheimera, związana z nieprawidłowym działaniem układu cholinergicznego. Objawy tych chorób możemy całkowicie usunąć bądź chociażby częściowo je zniwelować poprze zastosowanie odpowiedniej suplementacji.