Notatki rysowane są skuteczniejsze od pisanych

Jaki jest najprostszy sposób na zapamiętanie, co trzeba kupić w sklepie? Wystarczy spisać listę zakupów. Gorzej, gdy przez roztargnienie zostawi się ją w domu… Wygląda jednak na to, że naukowcy znaleźli skuteczne rozwiązanie tego problemu.

Wiadomo nie od dziś, że pamięć bywa zawodna. Jest to problem szczególnie dla osób starszych, ale i wśród młodzieży nie brakuje jednostek roztargnionych, bujających w obłokach. Zespół naukowców z Wydziału Psychologii kanadyjskiego University of Waterloo przeprowadził badanie, którego wyniki mogą pomóc w codziennym życiu.

Choć może się to wydać banalne, rozwiązaniem może okazać się rysowanie. W badaniu wzięły udział 24 młode osoby (średni wiek to ok. 19 lat) i tyle samo starszych (ok. 78 lat). W ramach serii testów mieli oni zapamiętać osiemdziesiąt słów korzystając ze strategii wybranych przez prowadzących. Jednak nie powiedziano im tego, aby nie stosowali dodatkowych metod na skuteczniejsze zapamiętywanie. Zamiast tego polecono im po prostu wielokrotnie zapisać dany wyraz lub narysować to, co oznaczał. Dla każdej osoby wybrano losowo 30 słów (15 do zapisania i 15 do narysowania), zaś uczestnicy każdorazowo mieli 40 sekund, aby wykonać zadanie. Następnie uczestnicy otrzymali nowe zadanie – mieli jak najszybciej zaklasyfikować usłyszane sygnały jako dźwięki niskie, średnie lub wysokie. Był to test sprawdzający czas reakcji, jednak w tym przypadku posłużył jako swoisty “wypełniacz”, którego rolą było zapewnienie badanym nieco czasu, podczas którego nie myśleliby o wcześniej poznanych słowach. Ostatnią część eksperymentu stanowił test pamięci – ochotnicy w ciągu dwóch minut mieli wypisać jak najwięcej spośród słów, którymi zajmowali się wcześniej.

Podobny eksperyment powtórzono, także z udziałem 24 młodszych i 24 starszych osób, jednak miał on nieco inny przebieg. Każdemu uczestnikowi również zaprezentowano 30 wyrazów, ale tym razem 10 z nich miało być zapisanych, 10 narysowanych, zaś do pozostałych 10 należało zapisać jak najwięcej słów określających jego cechy (np. dla słowa “mysz” można było zapisać “szara, futrzasta, wąsy, ogon”).

Wyniki obu eksperymentów wykazały, że samo zapisywanie, nawet wielokrotne, nie było zbyt skuteczną pomocą. Generalnie młodsze osoby miały lepszą pamięć niż starsze, ale na tym kończyły się różnice. W pierwszym eksperymencie wszyscy uczestnicy lepiej zapamiętali słowa, które mieli narysować (młodsi zapamiętali 63% słów, starsi 51%) niż te, które zapisywali (młodsi 33%, starsi 20%). W drugim przypadku metoda rysowania okazała się skuteczniejsza (74% u młodszych i 52% u starszych) niż “opisowa” (55% u młodszych, 33% u starszych), zaś na szarym końcu uplasowało się zapisywanie słów (33% u młodszych, 14% u starszych).

Naukowcy są przekonani, że skuteczność rysowania polega na tym, że, w porównaniu do pisania, metoda ta wykorzystuje więcej różnorodnych zasobów poznawczych. Wymaga przetwarzania informacji wizualnych, przestrzennych, werbalnych, semantycznych i motorycznych. Aby metoda działała, nie są wymagane zdolności plastyczne – wystarczy w najprostszy sposób przedstawić graficzną reprezentację danego obiektu.

Badacze z University of Waterloo mają nadzieję, że otrzymane przez nich wyniki będą mogły przyczynić się szczególnie do poprawy efektywności terapii osób cierpiących z powodu demencji. Wiąże się ona z degeneracją i pogorszeniem funkcjonowania wielu struktur mózgu, szczególnie tych związanych z pamięcią – hipokampa czy płatów czołowych. Wiadomo jednak, że fragmenty odpowiadające za przetwarzanie danych w zakresie wzrokowo-przestrzennym, niezbędnym do analizowania obrazów, wciąż sprawnie działają. Dlatego ich wykorzystanie może przynieść wymierne korzyści terapeutyczne.