~ PUBLICYSTYKA ~

Jednym z ciekawszych zjawisk związanych z percepcją wzrokową są iluzje optyczne.  Wykorzystują one ograniczenia funkcjonowania naszego mózgu, by doprowadzić do błędnej interpretacji tego, co widzimy. Iluzje fascynowały ludzi od wieków, stanowiąc zagadkę i pokazując zawiłości ludzkiego procesu widzenia. Wykorzystywane są one także dzisiaj, a rozwój technologii komputerowych pozwala tworzyć je w nowej, dynamicznej formie.

Światło niebieskie jest naturalnym składnikiem spektrum światła słonecznego. Odgrywając ważną rolę w regulacji rytmu dobowego, wpływa na poziom energii, nastrój oraz jakość snu. Z jednej strony jego nadmiar, szczególnie wieczorem, może znacznie zaburzyć produkcję i wydzielanie melatoniny, negatywnie wpływając na ilość oraz jakość snu. Z drugiej strony świadome korzystanie z światła niebieskiego może przynieść wiele korzyści zdrowotnych.

Czekolada towarzyszy nam od wieków, przyciągając zapachem i smakiem. Zazwyczaj sięgamy po nią w chwilach słabości lub dla poprawy humoru, rzadko myśląc o jej wpływie na nasze zdrowie. W końcu to tylko słodycz – chwila przyjemności, którą szybko zapomnimy. Czy jednak czekolada kryje w sobie coś więcej? Coraz częściej mówi się o jej korzystnym działaniu na mózg i serce, a badania wskazują, że to właśnie gorzka czekolada - pełna naturalnych przeciwutleniaczy i cennych minerałów, może przynosić prawdziwe korzyści zdrowotne. Może więc warto przyjrzeć się jej bliżej?

Czy testosteron to tylko hormon kojarzony z siłą, męskością, rywalizacją i agresją? A może jego rola w naszym życiu jest znacznie bardziej subtelna, obejmująca również to, jak się czujemy każdego dnia? Wyobraźmy sobie sytuację, w której brakuje nam energii, motywacji, a codzienny optymizm gdzieś się ulatnia. Być może to właśnie testosteron – a dokładniej jego zbyt niski poziom – jest jednym z głównych czynników wpływających na taki stan.

Naukowcy z Johns Hopkins Medicine przeprowadzili pilotażowe badanie na czternastu osobach w podeszłym wieku, wykazujących łagodne problemy poznawcze, sugerujące wczesne stadium rozwoju choroby Alzheimera. W codzienne życie dziewięciu z nich wdrożono niskowęglowodanową i wysokotłuszczową zmodyfikowaną dietę Atkinsa. Dowiedziono, że taki styl odżywiania może poprawić funkcjonowanie mózgu oraz pamięć. Zależność tę sprawdzano za pomocą porównania wyników standaryzowanych testów pamięci osób będących na tej diecie, w odniesieniu do grupy kontrolnej. Było nią pięcioro pozostałych uczestników, którzy odżywiali się w sposób nieograniczający węglowodanów, ale faworyzujący owoce, warzywa, produkty pełnoziarniste, owoce morza, a także drób i nabiał.

My, ludzie, jesteśmy z całą pewnością niesamowici i jedyni w swoim rodzaju. Jako jedyny gatunek chodzimy w pozycji wyprostowanej, stworzyliśmy zaawansowaną cywilizację i podporządkowaliśmy sobie cały świat. Ba, udało nam się nawet opuścić planetę, na której wyewoluowaliśmy, i udać się w przestrzeń kosmiczną. Co sprawiło, że byliśmy w stanie dokonać tego wszystkiego, istniejąc – jako gatunek – zaledwie 200 tys. lat? Niewątpliwie wszystkie nasze osiągnięcia zawdzięczamy temu, co najbardziej odróżnia nas od pozostałych zwierząt – wielkiemu, potężnemu mózgowi. Pod tym względem, jak pod żadnym innym, przewyższamy naszych najbliższych krewnych: szympansy i goryle. Jak to się jednak stało, że przebyliśmy drogę od wspólnego z małpami przodka o mózgu wielkości nie różniącej się zapewne od szympansiego, do Homo sapiens dysponującego dzisiaj tak wspaniałym narzędziem?

Proces widzenia jest niezwykle złożony. Powstawanie obrazu na siatkówce oka to tylko jeden z jego elementów. Cała reszta to przetwarzanie informacji wzrokowej przez mózg. Osoby z uszkodzeniem mózgu, a przede wszystkim kory wzrokowej, mimo zdrowych, prawidłowo działających oczu, mogą mieć trudności z przetwarzaniem wrażeń wzrokowych i doświadczać zjawisk takich jak: ślepowidzenie, agnozja czy zaniedbywanie wzrokowe.

Cukry to nazwa dla całej grupy węglowodanów. W języku potocznym najczęściej używana jest w odniesieniu do sacharozy uzyskiwanej w procesie rafinacji z trzciny cukrowej lub buraka cukrowego [1,2]. Cukier odgrywał kluczową rolę w ewolucji człowieka. W czasach, gdy pożywienie było trudno dostępne, umiejętność znajdowania bogatych weń - a więc słodkich - pokarmów była korzystna. Łatwo przyswajalne węglowodany proste były cennym źródłem energii niezbędnej do przeżycia. A jeśli miało się szczęście i znalazło się więcej pokarmu, niż wymagało tego zaspokojenie bieżącego zapotrzebowania na energię, można było zgromadzić nieco zapasów na później w postaci tkanki tłuszczowej. Zatem w dawnych czasach pełniła istotną funkcję adaptacyjną, magazynując energię na okresy głodu. Osobniki zdolne do jej gromadzenia zyskiwały przewagę w czasach niedostatku. Jednak w epoce łowiecko-zbierackiej jedzenie więcej niż należy nie było obciążone tyloma konsekwencjami, co dziś. Ryzyko nadwagi czy otyłości było bowiem ograniczone przez wysoką aktywność fizyczną – zarówno podczas zdobywania pożywienia, jak i w kontekście drapieżnictwa [3].

Według doniesień naukowych, wykorzystywanie smartfonów do chwilowego oderwania się od pracy umysłowej uniemożliwia mózgowi efektywną regenerację i może pogarszać jego wydajność.

Choroba Alzheimera to forma demencji, która prowadzi do stopniowego pogarszania się funkcji poznawczych, utrudniając w efekcie codzienne życie. Złożona geneza tego schorzenia stanowi wyzwanie dla opracowania skutecznego leku, dlatego badacze z całego świata koncentrują się na poznaniu jego mechanizmów.