Dlaczego warto się przytulać?

Czy możemy szybko, bezpiecznie i za darmo wspomóc nasz stan psychofizyczny? Odpowiedź - jak dowodzą naukowcy - jest zaskakująco prosta. Otóż wystarczy się przytulić! Zatem chwyćcie w objęcia drugą połówkę, waszą latorośl, ulubionego czworonoga lub maskotkę i przeczytajcie o całym spektrum korzyści zdrowotnych jakie niesie ta przyjemność!

Świat przyspieszył, a wraz z nim tempo naszego życia. Przeładowani wszechobecną informacją, biegniemy od jednego zadania do drugiego, w międzyczasie przeglądając kolejne powiadomienia. Taki tryb życia może na na dłuższą metę doprowadzić do wypalenia, osłabienia oraz chronicznego stresu, a w ich konsekwencji – do zaburzeń zdrowia fizycznego i psychicznego. Na szczęście istnieje ogólnodostępny, naukowo potwierdzony sposób na niemal natychmiastową poprawę kondycji psychofizycznej – przytulanie.

Czym właściwie jest przytulanie?

Być może to pytanie jest zaskakujące, bo odpowiedź przecież wydaje się oczywista. Słowo „przytulanie” natychmiast przywołuje na myśl obraz objętej, zakochanej pary lub dziecka w ramionach rodzica. I faktycznie, obejmowanie się to najczęstsza forma przytulania. Jednak nie jedyna. Bowiem wszelki czuły kontakt fizyczny – w ubraniach lub bez – zalicza się do przytulania. Zatem inne jego formy to np. głaskanie, masowanie, opieranie się o siebie, a nawet trzymanie się za ręce. Ta rozszerzona definicja przytulania to dobra wiadomość dla wszystkich osób niebędących obecnie w relacji romantycznej. Wynika z niej bowiem, że przytulać się można nie tylko z drugą połówką, lecz także z jakąkolwiek inną bliską osobą. A to jeszcze nie wszystko – wyniki badań naukowych sugerują, że korzyści przynosi również czuły kontakt z ulubionym czworonogiem, a nawet z maskotką. Alternatywnie możemy zainwestować w kołdrę obciążającą lub poduszkę sensoryczną, które dadzą namiastkę przytulenia. No dobrze, ale jakie właściwie korzyści przynosi czuły dotyk?

Przytulanie podnosi poziom hormonu miłości – oksytocyny

Według wyników najnowszych badań naukowych, wszelki czuły kontakt fizyczny niesie ze sobą ogromne korzyści, zarówno psychologiczne, jak i fizjologiczne. Od strony mentalnej prowadzi on do poprawy nastroju, wzrostu poczucia bezpieczeństwa, zwiększenia przywiązania pomiędzy przytulającymi się, a także do zwiększenia odporności na stres. Natomiast do fizycznych skutków przytulania zaliczamy pozytywny wpływ na kondycję zdrowotną, przede wszystkim w obrębie układu krwionośnego oraz odpornościowego, przyspieszenie metabolizmu, a nawet złagodzenie bólu chronicznego! Jednak skąd płyną te niemal magiczne korzyści? Odpowiedzialny za nie wszystkie jest jeden czynnik – oksytocyna.

Oksytocyna to substancja wytwarzana przez podwzgórze, a wydzielana przez przysadkę mózgową. Ten neurohormon jest często zwany „hormonem miłości”, ponieważ jego produkcja wzrasta w odpowiedzi na czuły kontakt fizyczny – i to u wszystkich ssaków! Co więcej, podobna zależność występuje także u niektórych ptaków i gadów. Zatem wygląda na to, że niemal od zarania dziejów oksytocyna odgrywa kluczową rolę w formowaniu więzi społecznych. A jak dowodzą wyniki współczesnych badań naukowych, jej wysoki poziom przekłada się na całą gamę korzyści.

Oksytocyna zwiększa odporność na stres

W 2010 roku zespół naukowców pod przewodnictwem doktor Grewen z Wydziału Psychiatrii na University of North Carolina dokonał wyjątkowego odkrycia. Autorzy zbadali zależność pomiędzy czułym kontaktem fizycznym a podatnością na stres. Do udziału zaproszono niemal 100 par ze zróżnicowanych demograficznie środowisk. Badani mieli za zadanie obejrzenie 10-minutowego filmu, a następnie wygłoszenie krótkiej prezentacji przed publicznością (to wyzwanie znakomicie podnosi poziom stresu, co być może pamiętacie ze szkoły). W trakcie tego wystąpienia naukowcy mierzyli im ciśnienie oraz puls. Haczyk polegał na tym, że połowa uczestników oglądała nagranie trzymając za rękę swoją drugą połówkę, a połowa – samotnie. W ten oto sposób badacze mogli określić, czy czuły kontakt fizyczny może wpłynąć na fizjologiczne wskaźniki stresu. I rzeczywiście – u osób, które trzymały się za ręce, odnotowano niższe ciśnienie i wolniejszy puls w trakcie prezentacji, niż u tych, którzy takiego kontaktu nie doświadczyli. Efekt był porównywalny u obu płci i występował niezależnie od wieku partnerów. Te wyniki sugerują, że okazywanie czułości może wspomóc nas w radzeniu sobie z codziennym stresem, a może nawet działać jako profilaktyka chorób serca i układu krwionośnego.

Przytulanie pozytywnie wpływa na układ odpornościowy

Wyniki pilotażowego badania przeprowadzonego na University of Arizona wskazują, że regularne przytulanie bezpośrednio przekłada się na kondycję układu odpornościowego. W eksperymencie wzięło udział 20 młodych, zdrowych dorosłych obu płci. Przez 14 kolejnych dni notowali oni wszelkie czynności, jakie można zaliczyć do przytulania, oraz czas ich trwania. Przed rozpoczęciem eksperymentu oraz tuż po jego zakończeniu naukowcy mierzyli stężenie cytokin prozapalnych (w tym interleukin 1-β, 6 i 8 oraz czynnika martwicy nowotworu typu alfa) w ślinie uczestników. W toku analizy zebranych danych badacze ustalili zależność pomiędzy tymi wskaźnikami a częstotliwością przytulania się: im więcej czułości doświadczyli uczestnicy, tym te molekularne wskaźniki stanu zapalnego były niższe. Rezultaty tego badania świadczą więc o bezpośrednim, korzystnym wpływie przytulania na aktywność układu odpornościowego.

Oksytocyna pozwala na spokojny sen

Chyba każdy z nas kiedyś zarwał nockę. Wiemy więc z pierwszej ręki, jakie uczucia towarzyszą nam w kolejnym dniu. Istnieje schorzenie – o niezbyt pięknej nazwie „obturacyjny bezdech senny” – które charakteryzuje się wielokrotnymi epizodami zatrzymania oddychania lub spłycenia oddechu w trakcie snu. Sprawia to, że pacjenci nie wysypiają się i cierpią na poznawcze objawy deprywacji sennej: zaburzenia funkcjonowania pamięci, osłabienie procesu uczenia się oraz pogorszenie nastroju. Zespół naukowców z Wydziału Medycyny University of Washington postanowił sprawdzić, czy podanie oksytocyny przed snem ułatwi im odpoczynek. Przeprowadził więc badanie kliniczne, w którym wzięło udział 8 pacjentów. Przez kilka kolejnych nocy naukowcy mierzyli wskaźniki jakości ich snu: liczbę epizodów bezdechu i związanych z nimi wybudzeń, a także całkowity czas trwania snu. Dodatkowo uwzględnili oni wskaźnik aktywności autonomicznego układu nerwowego, mianowicie zmienność rytmu serca. Następnie podali pacjentom sprayu donosowego zawierającego oksytocynę i powtórzyli pomiary. Porównanie zebranych danych umożliwiło określenie wpływu tego neurohormonu na przebieg snu.

Wyniki eksperymentu ujawniły, że po podaniu oksytocyny oddech badanych pacjentów stał się głębszy, a epizody zupełnego bezdechu zdarzały się rzadziej. Spadła też liczba wybudzeń związanych z trudnościami w oddychaniu. Co więcej, oksytocyna zwiększyła aktywność parasympatycznej gałęzi układu nerwowego, wydłużając tym samym całkowity czas trwania snu oraz poprawiła subiektywne poczucie „wypoczęcia” po przebudzeniu. Zatem wyniki te pokazują, że podanie oksytocyny pomaga przywrócić poprawne funkcjonowanie układu oddechowego, a także ułatwia rozluźnienie się. Wniosek? Przytulanie przed snem może sprawić, że obudzimy się bardziej wypoczęci!

Przytulanie wzmacnia relacje romantyczne – w trudnych chwilach…

Kłótnia z ukochaną osobą może dramatycznie wpłynąć na nasze samopoczucie (i zazwyczaj z tej możliwości korzysta). Jednak naukowcy mają dla nas dobre wieści – przytulanie może sprawić, że nawet w tych kiepskich momentach będzie nam łatwiej zachować optymizm! Na to wskazują wyniki badania przeprowadzonego przez zespół Sheldona Cohena z Carnegie Mellon University w Stanach Zjednoczonych. Naukowcy przez 14 kolejnych dni przeprowadzali telefonicznie wywiady z reprezentacyjną grupą 404 dorosłych Amerykanów. Pytania dotyczyły między innymi poziomu nastroju, wystąpienia konfliktu, a także liczby przytuleń danego dnia. Rezultaty ujawniły trend, który nikogo nie powinien zaskoczyć: uczestnicy czuli się lepiej w dni, w które się przytulali, a gorzej – kiedy się kłócili. Jednak co ciekawe, osoby które dostały przytulasa w dzień kłótni, miały lepszy humor niż te, które nie zostały przytulone. Dodatkowo, wyniki pozwalają sądzić, że czuły kontakt fizyczny może stanowić rodzaj tarczy ochronnej dla naszego nastroju. Mianowicie, jeżeli kłótnia wystąpiła w dzień po przytuleniu się, miała ona mniejszy wpływ na nastrój, niż gdy tego dotyku nie było. Odkrycia te sugerują, że uściski stanowią bufor dla szkodliwych konsekwencji stresu wywołanego konfliktem. Zatem gdy masz wątpliwości, czy kogoś przytulić, czy nie, zrób to (oczywiście, o ile druga osoba wyraża na to zgodę!). W ten sposób pomożecie sobie nawzajem bez szwanku przejść nawet przez sztorm stresu.

…i w przyjemnych też

Nie ma nic przyjemniejszego, niż zanurzenie się w ramionach drugiej osoby, prawda? Wyniki eksperymentu badaczek z Wydziału Psychologii University of Toronto Mississauga w Kanadzie pokazują, że to stwierdzenie jest szczególnie prawdziwe w przypadku kobiet, tuż po stosunku seksualnym. Co więcej, udowadniają, że czuły kontakt fizyczny w tych chwilach jest kluczowy w budowaniu przywiązania i bliskości między partnerami – zdaniem obu stron. Jak dokładnie przebiegał ten eksperyment? Składał się on z dwóch testów kwestionariuszowych. W pierwszym z nich udział wzięło 335 osób obu płci zaangażowanych w relację romantyczną. Ankieta zawierała pytania dotyczące częstotliwości czułego kontaktu po seksie – przytulania, głaskania, intymnych zwierzeń – a także skalę do oszacowania poziomu satysfakcji płynącej z relacji oraz z życia seksualnego. Wyniki jasno wskazały, że im częściej pary okazywały sobie czułość, tym większa była ich satysfakcja. W kolejnym teście uczestniczyło 101 par. Przez 3 miesiące notowali oni codzienne zachowania związane z okazywaniem czułości w łóżku i poza nim oraz zadowolenie, jakie odczuwali w związku z relacją. Wyniki wykazały współzmienność częstości przytulania się i poziomu satysfakcji z relacji. Innymi słowy, gdy zmniejszała się liczba przytuleń, spadało zadowolenie z życia razem – i odwrotnie – gdy wzrastała wzajemna czułość, rosła także satysfakcja. Choć ta zależność występowała u obu płci, była ona silniejsza w przypadku kobiet. Co więcej, tylko u pań poziom czułości bezpośrednio przekładał się na zadowolenie z życia seksualnego. Te wyniki pozwalają sądzić, że czułe chwile tuż po seksie to najlepszy sposób na cementowania relacji!

Na koniec wersja dla singli

Oksytocynę wydzielamy w odpowiedzi na wszelkie czułe zachowania. Naukowcy ze Szwedzkiego University of Agricultural Sciences w Uppsali postanowili więc sprawdzić, czy dotyczy to także kontaktów międzygatunkowych. W ich badaniu wzięło udział 10 kobiet i ich czworonożni przyjaciele – labradory. Uczestniczki miały za zadanie przyjaźnie przemawiać do swoich psów i głaskać je przez kilka minut. Kolejne 10 kobiet należało do grupy kontrolnej, która zamiast interakcji z psami oddała się lekturze. Co kilka minut naukowcy pobierali próbki krwi od wszystkich uczestników – niezależnie od gatunku – oraz zdalnie rejestrowali ich rytm serca. Na tej podstawie określili zmienność poziomu oksytocyny we krwi oraz tempo bicia serca w odpowiedzi na kontakt fizyczny psa i człowieka. Wyniki były jasne: wzrost wydzielania oksytocyny wystąpił u obu gatunków – u ludzi jej stężenie osiągnęło maksimum między 1 a 5 minutą interakcji, a u psów po 3 minutach. Ponadto zarówno puls jak i ciśnienie krwi spadły znacząco i pozostały niskie nawet w godzinę po wymianie czułości. Żaden z tych efektów nie został zaobserwowany w grupie kontrolnej. Podsumowując, szwedzkim badaczom udało się zmierzyć wpływ krótkiej zabawy z psem na poziom oksytocyny oraz częstotliwość bicia serca. Zatem jeśli aktualnie nie jesteśmy w relacji, także możemy cieszyć się korzyściami oksytocyny! Wystarczy bowiem kilka minut zabawy z czworonogiem, by wzrósł w nas poziom „hormonu miłości”. A jeśli nie mamy psa? Zdaniem naukowców podobny efekt wywoła przytulanie maskotki.

Lek na wszelkie zło?

Rezultaty przytoczonych badań nie pozostawiają wątpliwości – przytulanie się jest panaceum na wiele współczesnych dolegliwości! Czułość wyzwala produkcję oksytocyny – neurohormonu, który potrafi obniżyć poziom stresu, zredukować stany zapalne oraz poprawić jakość snu. Jest także kluczowym elementem budowania intymności i przywiązania w relacji romantycznej. Łatwo nam o tym zapomnieć w dzisiejszym zabieganym świecie. Niemniej jednak, szczególnie w dobie szybkiego tempa życia, to ogromnie ważne, by znaleźć czas na relaks i czułość.