Owoce sezonowe w walce z demencją

Hipokrates powiedział kiedyś “Niech pożywienie będzie lekarstwem, a lekarstwo pożywieniem”. Dziś mamy środki do tego, żeby stwierdzić, że niektóre pokarmy rzeczywiście zawierają składniki, które pomagają utrzymać organizm w dobrej kondycji. Zespół naukowców z Jean Mayer USDA Human Nutrition Research Center on Aging (USDA HNRCA) na Uniwersytecie Tufts przyjrzał się skutkom spożywania żywności bogatej we flawonoidy.

Flawo-co?

Flawonoidy to bardzo bogata grupa związków chemicznych. Występują w liściach, owocach i kwiatach roślin. Nadają im barwę i chronią przed działaniem promieniowania ultrafioletowego. Dlaczego są ważne także dla nas? Dlatego, że wszystkie są silnymi przeciwutleniaczami. Znaczy to, że unieszkodliwiają wolne rodniki – reaktywne formy tlenu, których nadmiar potrafi dokonać sporych zniszczeń wśród delikatnych struktur komórkowych. Może to powodować powstawanie mutacji i prowadzić w efekcie do rakowacenia tkanek. Naukowcy uważają, że spożywanie flawonoidów może więc chronić przed rozwojem nowotworów. Niektóre z nich mają też zdolność do chelatowania metali ciężkich, czyli do wyłapywania i wiązania szkodliwych jonów np. ołowiu czy kadmu, co ułatwia usuwanie ich z organizmu. Najprzyjemniejsze w tym wszystkim jest, że aby wprowadzić flawonoidy do organizmu… należy zjadać piękne, kolorowe owoce.

Dwadzieścia lat badań

Bez problemu można by znaleźć ochotników do badania doraźnego wpływu spożycia truskawek na poziom zadowolenia z życia. Można nawet z góry przewidzieć jego wyniki. Jednak zbadanie wpływu diety na rozwój chorób cywilizacyjnych czy neurodegeneracyjnych wymaga znacznie więcej pracy, środków i przede wszystkim czasu. Specjaliści z amerykańskiej uczelni przeprowadzili badanie z udziałem 2800 osób w wieku co najmniej 50 lat. Analizie poddano związki między odżywianiem się w okresie ostatnich 20(!) lat a ryzykiem rozwoju choroby Alzheimera i innych, powiązanych form demencji. Naukowcy byli najbardziej zainteresowani zawartością w diecie uczestników tych produktów, które zawierają znaczne ilości flawonoidów. 

Badacze wykorzystali dane z kwestionariuszy, które raz na ok. 4 lata wypełniali uczestnicy Framingham Heart Study. Inicjatywa ta była prowadzona przez kilka pokoleń pod kątem ryzyka chorób serca. Na początku badania wszyscy byli zdrowi, ale z czasem u części ochotników zdiagnozowano otępienie. Naukowcy wykluczyli kwestionariusze z lat bezpośrednio poprzedzających diagnozę. Wyszli bowiem z założenia, że pogarszające się zdolności poznawcze mogły wpłynąć na zmianę nawyków żywieniowych, co zaciemniłoby obraz.

Długofalowe skutki spożycia

Naukowcy przeanalizowali spożycie sześciu rodzajów flawonoidów. Określili też poziomy ich spożycia w oparciu o ilości produktów, które je zawierały. Przykładowo: niskie spożycie flawonoidów odpowiadało brakowi jagód i  herbaty oraz zjedzeniu ok. 1,5 jabłka w miesiącu. Natomiast wysokie spożycie to zjadanie ok. 7,5 szklanki jagód lub truskawek, 8 jabłek i gruszek oraz wypicie 19 filiżanek herbaty. Brano pod uwagę także inne źródła flawonoidów, takie jak cebula, wino czy ciemna czekolada.

Analiza kwestionariuszy pozwoliła ustalić, że niskie spożycie flawonoli i polimerów flawonoidowych (rodzajów flawonoidów obecnych szczególnie w jabłkach, gruszkach i herbacie) wiązało się z dwukrotnym wzrostem ryzyka wystąpienia choroby Alzheimera i powiązanych form demencji. Niskie spożycie antocyjanów (występujących obficie w jagodach, truskawkach i czerwonym winie) sprawiało natomiast, że ryzyko to wzrastało czterokrotnie.

Owoce dla zdrowia… mózgu

Autorzy badania podkreślają, że spożywanie dużej ilości owoców i herbaty, zwłaszcza zielonej, jest bardzo ważne dla zdrowia mózgu. Szczególną uwagę na swoją dietę powinny zwrócić osoby w wieku ok. 50 lat – w tym czasie należy poważnie przemyśleć zmiany w jadłospisie, jeśli do tej pory zawierał on niezbyt dużo owoców. Oczywiście, ludzie młodsi też mogą – a nawet powinni – zasmakować w jagodach i truskawkach. Na szczęście wkrótce zacznie się sezon na te słodkie, kolorowe owoce. Wykorzystajmy go więc w pełni.