Seks a neuroprzekaźniki

Od zawsze seks i miłość stanowią koła napędowe ludzkości, a przynajmniej sztuki i literatury. Już sam ten fakt wystarczy za dowód na to, jak bardzo są one dla nas ważne. Od tysiącleci też staramy się wyjaśnić, co właściwie dzieje się z nami, kiedy się zakochujemy. Gdzie właściwie znajduje się siedlisko uczuć, w głowie, w sercu, w wątrobie czy jeszcze gdzie indziej? No i jakie jest – oprócz oczywiście prokreacji – znaczenie seksu jako takiego? Czy musi się on wiązać z wyższymi uczuciami, czy też jest czysto fizycznym aktem służącym rozładowaniu bliżej nieokreślonego napięcia? Czy od miłości można się uzależnić, tak jak od narkotyków?

Mimo najszczerszych chęci i najlepszych starań badaczy fenomen miłości wciąż nie został do końca wyjaśniony. W ostatnich latach jednak jesteśmy coraz bardziej skłonni twierdzić, że tak miłość jak i seks zaczynają się nigdzie indziej, jak tylko w głowie.

W aktywność seksualną zaangażowane są głównie jądro migdałowate i podwzgórze, ale także niektóre obszary płata czołowego, skroniowego i ciemieniowego. Wyniki przeprowadzonych badań nie potwierdzają czy ta czynność mózgu koresponduje ze zmianami poziomów neuroprzekaźników. Pewnym jest jednak, że w kolejnych fazach miłości – zauroczeniu, pożądaniu, przywiązaniu – zmieniają się poziomy takich substancji jak dopamina, serotonina, oksytocyna i wazopresyna.

Powszechnie wiadomo, że testosteron i estrogeny są odpowiedzialne za libido – ochotę na seks bez wyraźnego bodźca erotycznego. Wykazano, że w fazie pożądania poziom tych hormonów wzrasta. Testosteron u mężczyzn, a u kobiet jego metabolit estradiol wpływają na poziom dopaminy w mózgu. Co więcej, testosteron odpowiedzialny jest za powstawanie typowo męskich zachowań seksualnych, podczas gdy estrogeny i progesteron inicjują działania typowe dla kobiet.

U osób będących w fazie zauroczenia rośnie poziom neuroprzekaźników z grupy monoamin, w tym dopaminy. Ma ona wpływ na procesy emocjonalne oraz na wyższe czynności psychiczne w układzie limbicznym, gdzie aktywuje układ nagrody. U zakochanych stymuluje ona podobne obszary mózgu jak kokaina. Wywołuje przy tym zadowolenie, a nawet ekscytację, wzrost energii i intensyfikuje uczucia. Podobnie działa na układ nerwowy cholecystokinina. Jest to powszechnie występujący neuromodulator.

Podczas zauroczenia wzrasta też poziom noradrenaliny, Podobnie jak adrenalina, z którą jest spokrewniona, podnosi ona ciśnienie krwi, przyspiesza akcję serca i wzmaga wydolność fizyczną. Tradycyjnie łączy się jej działanie z przygotowaniem organizmu do walki lub ucieczki… ale także do stosunku seksualnego. Obserwuje się też wzrost stężenia fenyloetyloaminy – endogennego odpowiednika amfetaminy. Jego działanie powoduje nieuzasadnioną radość, wręcz euforię, wzrost pewności siebie, ale także bezsenność, brak koncentracji, zaburzenia łaknienia i naprzemienne okresy ożywienia i depresji. Efekty te przypominają to, co odczuwają narkomani. Wielu autorów twierdzi wręcz, że wielokrotne przeżywanie stanu zakochania, a więc podwyższonego poziomu fenyloetyloaminy, może prowadzić do uzależnienia. Zmiany zachowania, w tym wahania nastrojów i zaburzenia odczuwania potrzeb fizjologicznych, takich jak głód czy senność, podyktowane są także spadkiem poziomu serotoniny.

Jeśli zaś chodzi o same zachowania seksualne, dopamina działa dwufazowo. Na początku aktu płciowego jej aktywność rośnie, zaś po osiągnięciu orgazmu następuje spadek jej poziomu. Wzrasta za to poziom serotoniny, również przynoszącej uczucie przyjemności, ale działając rozluźniająco i wyciszająco.

Co do aktywności mózgu w tym czasie, badania wykazały zanik aktywności jąder migdałowatych i kory śródwęchowej – obszarów związanych z emocjami takimi jak strach, napięcie czy stres. Prawdopodobnie jest to efekt działania oksytocyny, której spore ilości uwalniane są w czasie orgazmu. Oksytocyna utożsamiana jest zwykle ze skurczami macicy podczas porodu oraz z wypływem mleka z sutków w czasie laktacji. Nie można jednak nie docenić jej wpływu na psychikę. Indukuje ona mniejszą wrażliwość na czynniki powodujące lęk, a także wzmacnia zachowania opiekuńcze, zwiększa też zaufanie do partnera. W związku zaś z tym, że promuje sen wolnofalowy, może być współodpowiedzialna za uspokojenie i odprężenie po stosunku. Działanie to może mieć znaczenie dla pozytywnego wpływu aktywności seksualnej na zdrowie psychiczne.

Działanie oksytocyny jest również istotne dla mechanizmu erekcji prącia. Badania przeprowadzone na szczurach wykazały, że stężenie tego hormonu podczas kolejnych faz obrzmiewania i sztywnienia penisa rosło silniej we krwi wypełniającej ciała jamiste prącia niż we krwi obwodowej. Z kolei w trakcie ustępowania wzwodu zauważono proces odwrotny: poziom oksytocyny w krwiobiegu stawał się wyższy, a we krwi ciał jamistych malał.

Odprężenie następujące po orgazmie to faza stosunku seksualnego występująca jedynie u gatunków tworzących stałe pary. Odpowiada ono za powstawanie więzi między partnerami, co u ludzi nazywamy przywiązaniem. Oprócz oksytocyny dużą rolę odgrywa tu pokrewna jej substancja – wazopresyna. Hormon ten znany jest ze swego działania na nerki, gdzie reguluje ilość wody wydalanej z moczem. Ma również znaczenie w tworzeniu więzi między partnerami. Jako czynnik promnestyczny – potęgujący pamięć – konsoliduje wspomnienia przeżytych chwil i łączy przyjemność z osobą partnera. Hormon ten wiązany jest także z powstawaniem instynktu ojcowskiego i wiernością mężczyzn.

W tworzeniu się więzi między partnerami pomocne są też endorfiny – produkowane przez układ nerwowy substancje podobne do heroiny. Wywołują one poczucie spokoju, przywiązania i harmonii. Są niejako neurobiologicznym cementem spajającym uczucie między dwojgiem ludzi.

Znając wszystkie te fakty, trudno oprzeć się wrażeniu, że coś tak wspaniałego jak miłość i seks zostało właśnie brutalnie obdarte z całej swej tajemniczości i magii, że zostało sprowadzone do prozaicznego szeregu reakcji chemicznych. Ale jeśli nawet zgodzimy się, że miłość to chemia, czy faktycznie to coś zmienia? Czy następnym razem kiedy się zakochacie, powiecie sobie „stop, nie wariuj, to tylko neuroprzekaźniki”? Albo czy tuląc ukochaną osobę będziecie zastanawiać się nad poziomem oksytocyny i wazopresyny? Jeżeli nawet tak, to pamiętajcie, że zakochanie to rzeczywisty stan, w którym znajduje się nasz mózg i żadna wiedza tego nie zmieni. Tak więc cieszmy się „neuroprzekaźnikowym hajem”, w który wprowadza nas to uczucie i po prostu… Kochajmy się!

BY ROMANTYCZNE CHWILE BYŁY JESZCZE PRZYJEMNIEJSZE

Zestaw LIBIDO-BOX™ Women Synergy to unikalne, starannie opracowane połączenie trzech naturalnych preparatów synergicznych. Zawiera najwyższej jakości ekstrakty roślinne, które zostały dobrane tak, by jak najskuteczniej wspierać kobiecą seksualność oraz równowagę hormonalną. Składniki tego zestawu korzystnie wpływają na kondycję układu nerwowego, a jednocześnie wspierają dobry nastrój i odporność na stres.

LIBIDO-BOX™ Men Synergy to zestaw starannie dobranych, naturalnych ekstraktów ziołowych, które efektywnie podnoszą męskie libido i pomagają czerpać jak najwięcej przyjemności z życia seksualnego. Składniki tego zestawu zwiększają poziom testosteronu, wspierając tym samym potencję oraz sprawność i wytrzymałość mięśni. Ponadto pomagają one zadbać o dobrą kondycję neuronów, a także przeciwdziałają procesowi starzenia się.