Olejki na nastrój

Czy zdarzyło Ci się zrelaksować czując zapach świeżo zerwanej lawendy? Dlaczego woń kwiatów na łące przynosi ukojenie i nostalgię? Otaczający nas świat jest pełen zapachów, które potrafią oddziaływać nie tylko na nasze zmysły, ale także wpływać na emocje i nastrój. Olejki eteryczne od dawna są wykorzystywane w aromaterapii do poprawy samopoczucia psychicznego. Dzięki bogactwu zapachów i właściwościom terapeutycznym są one jednym z najskuteczniejszych narzędzi w walce z obniżonym nastrоjem, stresem i niepokojem.

Naukowcy od wielu lat analizują, jak odczucia węchowe wpływają na nasze emocje czy nawet pamięć. W tym artykule dowiesz się, które olejki są najbardziej skuteczne w terapii zaburzeń nastroju, poznasz mechanizm ich działania i zalety stosowania w celu poprawy samopoczucia psychicznego. Przygotuj się na zapachową podróż przez świat natury i roślinne właściwości, które mogą uczynić życie bardziej pogodnym i radosnym.

Aromapsychologia – jak zapachy wpływają na nastrój

Wdychanie powietrza z rozproszonym olejkiem eterycznym stymuluje receptory znajdujące się w nosie. Ośrodki percepcji wrażeń węchowych zlokalizowane są w obszarze układu limbicznego, który odpowiada za regulację reakcji emocjonalnych, powstawanie emocji i pamięć. Szlaki węchowe tworzą bezpośrednie projekcje do ciała migdałowatego i hipokampa, które są zaangażowane w regulację nastroju. Ten bezpośredni dostęp szlaków węchowych do układu limbicznego ma prawdopodobnie charakter ewolucyjny i świadczy o tym, że zmysłu węchu miał duże znaczenie dla przeżycia człowieka. Powiązania te mogą tłumaczyć, dlaczego stanom depresyjnym często towarzyszą zaburzenia funkcjonowania zmysłu węchu. Depresja prowadzi bowiem do zmniejszenia objętości opuszek węchowych. Są to niewielkie struktury zlokalizowane w nosie i pośredniczące w przesyłaniu sygnałów nerwowych z nabłonka węchowego do kory węchowej. Im bardziej nasilona choroba, tym mniejsza objętość opuszek w nosie. Podobnie jest z wielkością hipokampa. Na skutek depresji ulega on zmniejszeniu. Zmiany te są tym większe, im dłużej trwa choroba. Zauważ więc, że istnieją bardzo silne powiązania anatomiczne i funkcjonalne ośrodków odpowiedzialnych za przetwarzanie bodźców węchowych i emocjonalnych. Dlatego jednym z elementów terapii nastroju są właśnie olejki eteryczne.

Wpływ zapachów na emocje

Zapachy mają zdolność wywoływania szerokiej gamy emocji, od radości i zadowolenia, przez spokój i uczucie odprężenia, nawet po złość i irytację. Na przykład zapach lawendy jest znany ze swoich silnych właściwości uspokajających, rozluźniających i pomagających w walce ze stresem. Olejek z geranium pozytywnie wpływa na układ nerwowy, obniżając poziom kortyzolu. Z kolei zapach cytrusów, takich jak pomarańcza i grejpfrut, może pobudzać i poprawiać nastrój, dzięki działaniu na produkcję serotoniny (tzw. hormonu szczęścia). Olejek miętowy może podnosić poziom energii i zwiększać koncentrację. Natomiast brzydka woń (np. śmieci) najczęściej wywołuje obrzydzenie i gniew.

Przeciwdepresyjne działanie olejków eterycznych

Depresja to jedna z najczęściej występujących chorób na świecie. Osoby zmagające się z tym zaburzeniem mają obniżony nastrój i niską samoocenę. Pojawia się u nich także brak zainteresowania życiem, psychofizyczna apatia i pesymizm. Pomimo dostępności tradycyjnych metod terapeutycznych, takich jak farmakologia i psychoterapia, wiele osób poszukuje alternatywnych ścieżek poprawy samopoczucia. W tym kontekście coraz większą uwagę przykuwa przeciwdepresyjne działanie olejków eterycznych.

Olejki mają zdolność do stymulowania produkcji neurotransmiterów takich jak serotonina i noradrenalina. Neuroprzekaźniki te odgrywają istotną rolę w regulacji nastroju i powstawania emocji. Olejki z bergamotki czy lawendy mogą pozytywnie wpływać na wydzielanie neurohormonów. Natomiast olejek ylang-ylang działa przeciwdepresyjnie poprzez redukcję napięcia nerwowego, poprawę nastroju i wywołanie uczucia relaksu.

Olejek cytrynowy wykazuje właściwości przeciwlękowe i uspokajające. Natomiast aktywność przeciwdepresyjna olejku melisowego jest porównywalna z działaniem imipraminy, czyli dość znanego leku wykorzystywanego w leczeniu tej choroby. Osoby zmagające się z depresją często odczuwają chroniczne zmęczenie i brak energii. Olejki cyprysowy, rozmarynowy i miętowy działają pobudzająco na układ nerwowy, zwiększając poziom energii i witalności. Dobrze sprawdzą się w terapii apatii, zmęczenia umysłowego, zaburzeń pamięci i koncentracji.

Olejki na zaburzenia lękowe

Aromaterapia z wykorzystaniem olejków eterycznych pozytywnie wpływa na obniżenie poziomu kortyzolu. Zapachy pomagają w indukowaniu stanu relaksu i spokoju, co z kolei obniża poziom napięcia nerwowego. Niektóre olejki eteryczne, na przykład lawenda, pomagają w regulacji rytmu serca i obniżeniu ciśnienia krwi, co przyczynia się do ogólnego poczucia spokoju. Związki chemiczne zawarte w olejkach eterycznych wpływają na aktywność neuroprzekaźników, takich jak kwas gamma-aminomasłowy (GABA), który ma działanie uspokajające i relaksujące. Aromaterapia zwiększa także produkcję endorfin, które są naturalnymi substancjami odpowiedzialnymi za wywoływanie uczucia przyjemności i redukcję bólu.

Silne właściwości przeciwlękowe wykazują olejki eteryczne z melisy, różeńca górskiego oraz ylang-ylang. Ich zapach działa uspokajająco na układ nerwowy, redukując napięcie i uczucie przytłoczenia. Olejek z kadzidłowca indyjskiego działa zaś odprężająco i pomaga w redukcji niepokoju. Sprawdzi się również przy nadmiarze stresu.

Olejki o właściwościach uspokajających

Olejki o działaniu uspokajającym powstają głównie z takich roślin, jak kozłek lekarski, lawenda, melisa, jaśmin, czy kłącze tataraku zwyczajnego. Hamują one nadmierne pobudzenie, napięcie i niepokój oraz poprawiają sen. Przez niektórych specjalistów zza zachodniej granicy zajmujących się medycyną holistyczną olejki te są często wykorzystywane jako regulatory łagodnych zaburzeń nerwowych.

Olejek z paczuli i zawarte w nim składniki terpinolen i 1-okten-3-ol wykazują aktywność uspokajającą. W niskich stężeniach podawany jest czasami drogą inhalacji i stosowany jako lek uspokajający w leczeniu dzieci z ADHD lub pacjentów z demencją starczą. Wiele zaburzeń neurologicznych wiąże się ze zwiększeniem aktywności cholinoesteraz. Najważniejsza z nich – acetylocholinoesteraza – rozkłada acetylocholinę. Ten neuroprzekaźnik odpowiada głównie za funkcje poznawcze, ale jego zrównoważona aktywność jest też istotna dla dobrego nastroju. Olejki eteryczne, np. z cząbru górskiego hamują aktywność tego związku. Odpowiednio stosowane mogą być więc skutecznym wsparciem farmakoterapii dla osób z zaburzeniami nastroju i chorych w początkowym stadium choroby Alzheimera.

Olejkiem o działaniu uspokajająco-nasennym jest ten otrzymywany z owoców kolendry. Zawarty w nim linalol odpowiada za uczucie odprężenia i spokoju, poprawia także jakość snu. Podobne działanie ma także olejek mirtowy otrzymywany ze świeżych liści mirtu zwyczajnego. Jego aktywność przypomina niektóre leki nasenne, jak benzodiazepiny i barbiturany. Olejki te mogą być wykorzystywane w leczeniu bezsenności jako alternatywa dla tradycyjnych środków.

Olejki eteryczne w terapii nadpobudliwości i złości

Olejki eteryczne, dzięki swoim właściwościom uspokajającym i stabilizującym, mogą stanowić cenne wsparcie w terapii nadpobudliwości. Mechanizm działania tych naturalnych substancji obejmuje regulację wydzielania neuroprzekaźników, redukcję napięcia mięśniowego, spowolnienie rytmu serca oraz poprawę snu. Takimi właściwościami cechują się olejki melisowy, pomarańczowy, geraniowy i sandałowy. Natomiast złość i irytację spowodowane nadmiarem stresu i przepracowaniem łatwo wyciszyć za pomocą olejku cytrynowego i olejku z lawendy.

Aromaterapia w regulacji nastroju

Wpływ zapachów na nastrój i emocje fascynuje naukowców na całym świecie. Właściwie dobrane olejki eteryczne mogą stanowić potężne narzędzie w regulacji samopoczucia psychicznego, a pozytywne efekty ich działania są niezaprzeczalne. Zapachy, choć pozornie subtelne, mają niezwykle silny wpływ na nasze uczucia. Wykorzystując moc olejków eterycznych możemy stworzyć w naszym otoczeniu atmosferę sprzyjającą relaksowi, kreatywności i koncentracji. Ich zdolność do wprowadzania nas w stan błogiego odprężenia może być wyjątkowo cenna w dzisiejszym szybkim i stresującym życiu.

Aromaterapia stanowi doskonały przykład synergii między naturą a zdrowiem człowieka. Jej pozytywne efekty w terapii nastroju wydają się być nieograniczone. Jednak, jak w przypadku każdej formy terapii, ważne jest indywidualne podejście i zrozumienie mechanizmów działania olejków. Dlatego warto skonsultować się ze specjalistą, aby wybrać odpowiednie ekstrakty roślinne i dobrać skuteczne metody ich stosowania. Pamiętaj, że olejki eteryczne nie mogą zastąpić konwencjonalnych metod leczenia zaburzeń nastroju, lecz mogą stanowić ich cenne uzupełnienie. Współczesna medycyna integracyjna coraz częściej łączy różne strategie terapeutyczne, by uzyskać jak najkorzystniejsze efekty. Olejki eteryczne, jako naturalne i pełne cennych składników dla organizmu substancje, mogą być elementem tej całościowej terapii.